As profesoras Antonia Nieto e Julia Ammerman analizan o impacto da IA nos dereitos da personalidade desde o arte.

O pasado luns 17 de febreiro as profesoras Antonia Nieto Alonso e Julia Ammerman Yebra participaron nunha Faísca Cultural organizada polo Vicerreitorado de Cultura da Universidade de Santiago de Compostela. Acompañounas a artista Marta Galindo, autora dunha das obras da exposición Afectos Dixitais, comisariada por Aránzazu Pérez, Guillermo Rodríguez e Federico L. Silvestre. A conferencia desenvolveuse no Salón Artesonado de Fonseca, lugar no que tamén estaba instalada a exposición desde novembro de 2024.

A mostra de obras expostas trataba de reflexionar sobre o poder dos algoritmos e os gadgets dixitais e o seu impacto nas nosas vidas desde diferentes enfoques. Neste caso, quíxose salientar a repercusión da IA nos dereitos de imaxe, voz, e intimidade das persoas.

Así, baixo o título “Afectos e efectos dá IA nos dereitos dá personalidade”, en primeiro lugar a profesora Nieto Alonso seleccionou dúas das obras da exposición para relacionalas cos devanditos dereitos. A primeira delas, “Consent Pods”, da artista Laura A Dima, tratábase dunha obra interactiva, nas que dúas estruturas de silicona captaban datos das persoas que se atopaban preto delas, ademais de que se se tocaban coa man entendíase prestado o “consentimento” para percibir os datos xerados pola outra persoa. A xuízo da profesora, esta obra permitía recoñecer emocións a través do latexado do corazón, por exemplo. Tal recoñecemento de emocións (felicidade, tristeza, indignación, sorpresa, entusiasmo…) é unha práctica prohibida polo recentemente aprobado Regulamento da UE sobre IA. Doutra banda, a obra “Happiness Mirror”, da artista Pilar do Porto, mostraba frases extraídas de varias conversacións con Alexa, asistente virtual de voz da empresa Amazon. A profesora Nieto asociou a obra co dereito á voz, para cuxo uso por terceiros terase que pedir consentimento ao seu titular, do mesmo xeito que sucede co dereito á imaxe.

Pola súa banda, a artista Marta Galindo proxectou a súa última proposta de investigación ao redor da obra “Kamikaze lovers”, que reflexiona sobre as intelixencias artificiais belicosas, as súas implicacións e a posibilidade de imaxinar IAs empáticas e amorosas desde a arte. Tamén nos falou da súa obra “Dixital Afterlife”, unha vídeo instalación que reflexiona sobre a identidade dixital e a morte física dunha persoa, poñendo sobre a mesa os problemas que podería xerar a “herdanza dixital” desa persoa.

Sobre estas cuestións traídas a colación pola artista, a profesora Julia Ammerman Yebra deu algunhas pinceladas legais. Así, expuxo a protección que outorga o noso ordenamento á memoria das persoas defuntas, ou #ante as réplicas dixitais da voz e imaxe dunha persoa realizadas sen o seu consentimento mediante sistemas de IA.

Por último, abriuse un debate co público sobre a posibilidade de que as propias IAs fosen “autoras” de obras, ou sobre o adestramento de sistemas de IA “artísticas” con trazos da nosa personalidade, como as nosas voces e imaxes. O que quedou claro foi que a análise de todos estes retos que a IA está a expor aos xuristas pódense ilustrar e ver enriquecidos por artistas e obras como as expostas na exposición Afectos Dixitais.